بسیاری از ما بارها به این نتیجه رسیده ایم که دیگران قدر ما را نمی دانند و آنگونه که سزاوار ماست، با ما رفتار نمی کنند؟ حال ببینیم چرا این اتفاق می افتد؟ باید بدانید این خود شما هستید که به مردم می آموزید چگونه با شما رفتار کنند. بنابراین هرگاه احساس کردید که اطرافیان با گفتار و رفتارشان از شما سوءاستفاده می کنند و رفتار مناسبی با شما ندارند، از خود بپرسید: «چه کرده ام که به آنان اجازه سوءاستفاده از خود را داده ام؟»
رفتار دیگران را تحمل نکنید
هنگامی که به دیگران نشان می دهید چه چیزی برایتان قابل تحمل است، به آنها می گویید رفتارشان باید با شما چگونه باشد. اگر رفتاری را برای مدتی طولانی تحمل کنید این پیام را به طرف مقابل خود می دهید که پذیرای آن رفتار هستید. اما اگر به دیگران نشان دهید که هیچ نوع سوءرفتاری را تحمل نخواهید کرد و قاطعانه نیز سر حرف خود بایستید، سوء استفاده کنندگان هم متوجه می شوند و می فهمند که نمی توانند هرطور بخواهند با شما رفتار کنند اما اگر دریابند مخالفت های شما چندان هم قاطع و جدی نیست و به نوعی حاضر به پذیرش سلطه آنها هستید، در آن صورت هرگونه بخواهند با شما رفتار می کنند.
بنابراین بهتر است قاطعانه موضع خود را برای دیگران مشخص کنید؛ طوری که آنها اجازه هیچ سوء رفتاری نداشته باشند. شما اگر از خود ناتوانی نشان داده باشید و سکوت کرده باشید یا هر رفتار دیگری غیر از داشتن قاطعیت و صداقت، معنی آن این است که به طرف مقابلتان نشان داده اید که گرچه از رفتار او دل خوشی ندارید اما آن را تحمل خواهید کرد.
شما خودتان مجوز داده اید
همانگونه که گفتیم شما برحسب انتظار و آنچه مورد قبولتان واقع می شود، واکنش دیگران را در قبال خود تعیین می کنید. اگر در برابر سوءاستفاده، مقاومتی نشان ندهید، این پیام را به دیگران ارسال می کنید که برای بازیچه واقع شدن آمادگی دارید. برعکس اگر با رفتار و اعمالتان به طرف مقابل القا کنید که سوءاستفاده برایتان قابل تحمل نیست و برخورد مناسبی با او داشته باشید، فرد سوءاستفاده گر را خلع سلاح خواهید کرد.
نیازی به حرف نیست، عمل کنید
همیشه به یاد داشته باشید که از کلمه ها کاری ساخته نیست. شما به عمل، رفتار و اقدام خود تکیه کنید. اگر سعی داشته باشید از راه مباحثه و مجادله راه افراد سلطه جو را سد کنید، آنچه به دست می آورید تنها رد و بدل تعدادی لغت و عبارت است.
همچنین افراد سوءاستفاده کننده اغلب به این طریق، راه سوءاستفاده خویش را صاف و هموار می کنند. شما می توانید برای رهایی از یک مشکل، ساعت ها به پند و اندرز اطرافیانتان گوش فرا دهید اما تا زمانی که این افراد با رفتار و عملکردشان از شما حمایت نکنند، یک بازیچه به حساب خواهید آمد. یک حرکت بجا و مناسب معادل هزاران کلمه سنجیده شده با ارزش است. در واقع طرز برخورد شما، تنها روشی است که می توانید با توسل به آن به دیگران بیاموزید که حد خود را نگه دارند و به حقوق شما احترام بگذارند.
انتظارات را سر جای خودش بگذارید
داشتن توقع بیجا از دیگران از جمله دام هایی است که بعضی افراد در آن فرو افتاده و خود را قربانی می کنند زیرا برآورده نشدن توقعات دور از انتظار، آنان را می رنجاند و باعث می شود که حس کنند مورد اهانت قرار گرفته اند. بهترین راه این است که از هر کسی به اندازه توانایی ها و قابلیت های خود او انتظار داشته باشید، در غیر این صورت فقط خود را آزار می دهید.
قاطعیت داشته باشید
اغلب مردم فکر می کنند که قاطعیت به معنای داشتن رفتاری خشک و خشونت آمیز است؛ حال آنکه داشتن جدیت و قاطعیت یعنی دفاع از حقوق و امتیازات خویشتن و اطمینان حاصل کردن از بازیچه نشدن توسط دیگران. شما می توانید بدون اینکه فردی منفی یا جنجال آفرین باشید به ابزار قاطعیت مجهز شوید و از حق و حقوق خود محافظت کنید. در واقع فقط با وجود قاطعیت و جدیت می توان از مورد سوء استفاده قرار گرفتن رهایی یافت.
منطقی مخالفت کنید
اگر قرار است رفتار قاطعانه را یاد بگیرید و تحت نظر دیگران نباشید، بهتر است مخالفت منطقی را تمرین کنید. یعنی اگر با نظر دیگران مخالف هستید جان ما به دلیل این که دوست دارید رابطه خوب تان از بین نرود با لبخند زدن و سر تکان دادن، تظاهر به موافقت نکنید. به جای آن که موضوع بحث را تغییر دهید اگر به نظر خودتان اطمینان دارید به صورت فعال مخالفت کنید.
مهارت های ارتباطی را به کار بگیرید
رفتار درست و قاطعانه، تنها چیزی است که می توانید به وسیله آن به دیگران بفهمانید که نمی توانند به شما زور بگویند. اگر می خواهید رفتار قاطعانه را در خود افزایش دهید باید از مهارت های ارتباطی استفاده کنید. مثلا در یک بحث حتما به صحبت افراد گوش دهید و از کلمات مورد علاقه آن ها در پاسخ استفاده کنید. ساده و روان و بدون حاشیه صحبت کنید و مواردی که برای تان سوال است را مطرح کنید. زود قضاوت نکنید و راجع به افراد نتیجه گیری نکنید چون باعث بحث های کم اهمیت بین شما و دیگران می شود اجازه بدهید افراد جملات خود را کامل بیان کنند و منظورشان را منتقل کنند، بعد شما اظهار نظر کنید. حتما در یک بحث از سوال های بسته و باز استفاده کنید یعنی اگر می خواهید افراد را به حرف زدن تشویق کنید از سوال های باز که معمولا با کلمات چرا، چه چیزی و چگونه آغاز می شود استفاده کنید و اگر می خواهید اطلاعات واقعی به دست بیاورید از سوال های بسته که پاسخ های بله یا خیر دارند استفاده کنید.